Zatrucie rtęcią jest problemem zdrowotnym o historycznym znaczeniu zarówno dla ludzi, jak i zwierząt. Wiele osób słyszało wyrażenie „szalony jak kapelusznik”, porównanie używane do opisania niefortunnych objawów przewlekłego zatrucia rtęcią u kapeluszników z epoki wiktoriańskiej – ale co to ma wspólnego z naszymi kocimi przyjaciółmi?
W poniższym artykule omówiono zatrucie rtęcią u kotów – w tym jego przyczyny, oznaki i opiekę nad chorymi kotami – aby wyjaśnić, w jaki sposób ten stan pozostaje istotny dla właścicieli zwierząt domowych 21stwieku.
Co to jest zatrucie rtęcią?
Rtęć to naturalnie występujący metal ciężki występujący w środowisku w jednej z kilku form:
- Rtęć elementarna: Często nazywana rtęcią, rtęć elementarna to błyszczący, srebrny metal występujący w produktach, takich jak starsze termometry i świetlówki. Rtęć elementarna jest cieczą w temperaturze pokojowej, jednak może odparować do postaci toksycznej pary, jeśli zostanie uwolniona z uszkodzonego produktu lub urządzenia.
- Rtęć nieorganiczna: Rtęć nieorganiczna występuje powszechnie w środowisku i może łączyć się z innymi pierwiastkami, tworząc sole nieorganiczne występujące w glebie.
- Rtęć organiczna: Metyloręć jest najpowszechniejszą formą rtęci organicznej i powstaje w wyniku obiegu rtęci nieorganicznej w środowisku. Rtęć obecna w powietrzu lub na lądzie ostatecznie osiada w zbiornikach wodnych, gdzie gromadzi się w tkankach ryb i skorupiaków. Większe ryby, które jedzą inne mniejsze ryby, zazwyczaj zawierają najwyższe poziomy metylortęci.
Zatrucie lub toksyczność może wystąpić wtórnie do narażenia na którąkolwiek z wyżej wymienionych form rtęci i może spowodować uszkodzenie lub dysfunkcję układu odpornościowego, trawiennego, powłokowego i nerwowego. Dodatkowo upośledzona czynność nerek i nieprawidłowy rozwój płodu mogą być również postrzegane jako wtórne do zatrucia rtęcią.
Jakie są oznaki zatrucia rtęcią?
Objawy związane z zatruciem rtęcią u kotów różnią się w zależności zarówno od dawki i czasu ekspozycji, jak i konkretnej postaci rtęci powodującej toksyczność.
Spożycie rtęci organicznej lub metylortęci może spowodować następujące objawy:
- Ślepota
- Brak koordynacji
- Słabość mięśni
- Drżenia lub konwulsje
- Oczopląs (nieprawidłowy, mimowolny ruch gałek ocznych)
- Nieprawidłowe, przesadne ruchy kończyn
- Anoreksja
- Depresja
- Paraliż
Młode, rozwijające się kocięta są szczególnie wrażliwe na skutki zatrucia rtęcią organiczną i mogą wykazywać gwałtowne, nieskoordynowane ruchy oraz śmierć wtórną do narażenia.
Oznaki zatrucia rtęcią wtórne do wdychania rtęci elementarnej, choć mniej powszechne, mogą obejmować trudności w oddychaniu, upośledzenie oddychania i śmierć oprócz objawów wymienionych powyżej. Zatrucie rtęcią w wyniku spożycia rtęci nieorganicznej często objawia się anoreksją, wymiotami, biegunką, zapaleniem jamy ustnej i przełyku oraz bólem wynikającym z żrącego charakteru związku. Może również wystąpić nagła śmierć.
Jakie są przyczyny zatrucia rtęcią?
Najczęstszą drogą narażenia zwierząt domowych na rtęć jest spożycie ryb zawierających metylortęć. Gatunki ryb, które najczęściej zawierają wysokie poziomy rtęci, to tuńczyk, miecznik, makrela królewska, marlin, rekin i płytkarz. Metylortęć spożywana ze źródeł pokarmowych jest szybko wchłaniana w przewodzie pokarmowym, jednak objawy kliniczne mogą nie być widoczne przez kilka tygodni po pierwszym kontakcie.
Chociaż koty są szczególnie wrażliwe nawet na niskie dawki metylortęci, mogą również wystąpić toksyczność innych form rtęci. Zwierzęta mogą być narażone na działanie rtęci elementarnej z produktów, takich jak starsze termometry, urządzenia, termostaty lub części samochodowe. Niektóre rodzaje sprzętu sportowego, importowane kremy do skóry oraz biżuteria lub antyki mogą być również zaangażowane w przypadki zatrucia rtęcią elementarną.
Większość narażenia na rtęć elementarną ma miejsce, gdy jest ona przypadkowo uwalniana z zepsutego lub uszkodzonego produktu. Ciekła rtęć elementarna jest słabo wchłaniana przez skórę, jednak wdychanie toksycznych oparów powstałych podczas parowania tej substancji prowadzi do szybkiego wchłaniania i poważnych objawów klinicznych.
Jak opiekować się zwierzakiem zatrutym rtęcią?
Jeśli twój kot źle się czuje lub masz obawy dotyczące potencjalnego zatrucia rtęcią, zalecana jest szybka pomoc weterynaryjna. Chociaż omówione powyżej objawy kliniczne mogą wskazywać na potencjalne zatrucie rtęcią, stan ten jest ogólnie uważany za rzadki u kotów, a zespół weterynaryjny prawdopodobnie rozważy szereg innych stanów.
Jeśli lekarz weterynarii zdiagnozuje u kota zatrucie rtęcią i zaleci leczenie, opcje mogą obejmować leki stosowane do wiązania rtęci w przewodzie pokarmowym i ograniczania jej wchłaniania, takie jak węgiel aktywowany. Przeciwutleniacze, takie jak witamina E i selen, mogą być również stosowane w celu ograniczenia uszkodzeń komórek powodowanych przez rtęć. Wreszcie, terapia chelatująca stosowana do wiązania rtęci we krwi może być korzystna w przypadkach niedawnej ekspozycji.
Chociaż istnieją możliwości leczenia tego schorzenia, ważne jest, aby pamiętać, że uszkodzenia neurologiczne i nerek (nerki) spowodowane przez rtęć są trwałe, a leczenie dotkniętych kotów może być nieopłacalne. Rokowania co do całkowitego wyzdrowienia u zwierząt zatrutych rtęcią są niestety bardzo złe.
Często zadawane pytania (FAQ)
Jak diagnozuje się zatrucie rtęcią?
Rozpoznanie zatrucia rtęcią może postawić lekarz weterynarii na podstawie historii kota, objawów i wyników badań laboratoryjnych. Ocena stężenia rtęci w tkankach miękkich, takich jak nerki czy wątroba, może wykazać nienormalnie podwyższony poziom tego metalu ciężkiego. Inne prace laboratoryjne, takie jak analiza moczu, pełna morfologia krwi i chemia krwi, mogą wspierać diagnozę zatrucia rtęcią.
Jak mogę zapobiec zatruciu rtęcią u mojego kota?
Spożycie ryb zawierających metylortęć jest najczęstszą drogą narażenia na rtęć zarówno ludzi, jak i zwierząt domowych. Niestety brakuje danych na temat poziomów rtęci w komercyjnych karmach dla kotów, a obecnie w Stanach Zjednoczonych nie ma żadnych przepisów dotyczących stężenia rtęci w karmach dla zwierząt domowych.
Chociaż nie ma udokumentowanych przypadków zatrucia rtęcią u kotów karmionych komercyjną dietą, jeśli masz obawy dotyczące tego ryzyka, unikanie codziennego karmienia karmy dla kotów na bazie tuńczyka może być traktowane jako środek zapobiegawczy. Dodatkowo rezygnacja z regularnego karmienia niektórymi produktami, takimi jak tuńczyk biały, może być rozsądna.
Zakończenie
Podsumowując, zatrucie rtęcią jest rzadkim, ale poważnym schorzeniem dotykającym koty. Jeśli masz jakiekolwiek obawy dotyczące zdrowia Twojego kota lub ryzyka wystąpienia tej choroby, następnym krokiem będzie rozmowa z lekarzem weterynarii - będzie on osobą najlepiej dostosowaną do udzielania porad na temat dobrostanu Twojego futrzanego członka rodziny.
